Kraj ten położony jest w zwrotnikowej i
podzwrotnikowej strefie klimatycznej. Leży w umiarkowanej i
międzyzwrotnikowej strefie oświetlenia Ziemi. Przecina ją zwrotnik
Koziorożca. Czynnikami wpływającymi na klimat kontynentu są: bliskość
zbiorników wodnych, szerokość geograficzna i odosobnienie kontynentu. Strefy klimatyczne: Równikowa Zwrotnikowa Podzwrotnikowa Pustynna Stepowa Umiarkowana Strefy klimatyczne: Równikowa Zwrotnikowa Podzwrotnikowa Pustynna Stepowa Umiarkowana Na kształtowanie się warunków klimatycznych Australii wywiera wpływ położenie, zawartość lądu i nieznaczne urozmaicenie ukształtowania powierzchni, prądy morskie i układ stałych ośrodków barycznych. Położenie Australii na półkuli południowej warunkuje odmienny rozkład pór roku niż na półkuli północnej. Styczeń jest najcieplejszym miesiącem w roku, zaś lipiec posiada najniższe temperatury. W związku z położeniem lądu na Zwrotniku Koziorożca wnętrze kontynentu ma klimat zwrotnikowy suchy, jego północne części wkraczają w strefę klimatu monsunów międzyzwrotnikowych, a części południowe znajdują się w zasięgu klimatu śródziemnomorskiego. Słabe rozczłonkowanie linii brzegowej, brak większych zatok sprawia, że przenikanie wpływów oceanicznych do wnętrza kontynentu jest nieznaczne. Wpływy te ogranicza na zachodzie wysoka krawędź Wyżyny Zachodnioaustralijskiej, a na wschodzie bariera Wielkich Gór Wododziałowych. Stąd Australia, mimo oceanicznego położenia, posiada na znacznej przestrzeni suchy klimat kontynentalny. Suchość klimatu wnętrza Australii warunkują głównie układy mas powietrza, uzależnione od występowania niżów i wyżów barycznych. W porze letniej, od grudnia do marca, w wyniku silnego nagrzania lądu i powietrza, północną część kontynentu obejmuje niż australijski. W związku z tym niżem napływają tu z północnego zachodu wilgotne masy powietrza morskiego, jako monsun letni. Monsun ten powoduje wzrost zachmurzenia, opadów i nieznaczny spadek temperatury powietrza. W ten sposób w części północnej Australii nastaje pora deszczowa. W tym czasie południowa część lądu jest pod wpływem wyżu południowoindyjskiego, rozciągającego się między Afryką i Australią. Z wyżu tego do wnętrza lądu napływają masy powietrza zwrotnikowo-kontynentalnego, w postaci pasatu południowo-wschodniego, który swoją wilgoć pozostawia na wschodnich stokach gór. Na zachodzie kontynentu i we wnętrzu w tym czasie panuje susza. |
|
W porze zimowej, która trwa od czerwca do września,
układ cyrkulacji powietrza przesuwa się na północ, a cały niemal
kontynent australijski jest pod wpływem wyżu australijskiego. Nad lądem
panują wówczas zwrotnikowo-kontynentalne masy powietrza, z wyjątkiem
krańców południowych, które są w zasięgu wiatrów zachodnich, związanych
z pasem wędrujących niżów. Wiatry te przynoszą opady atmosferyczne.
Również stoki Wielkich Gór Wododziałowych mają duże opady atmosferyczne,
gdzie w zimie napływa pasat południowo-wschodni. Temperatury powietrza i opady: Temperatura powietrza Australii wykazuje znaczny związek z szerokością geograficzną i pozornym ruchem Słońca w ciągu roku. Najcieplejszym miesiącem roku jest styczeń. W miesiącu tym najwyższe średnie temperatury powietrza występują w Australii Zachodniej (Marble Bar), gdzie wynoszą one około 33°C. Cała zachodnia część lądu, aż po okresową rzekę Coopers Creek, objęta jest izotermą 30°C. Na południe od tej izotermy temperatury są coraz niższe, aż do 15°C na wyspie Tasmania. Przebieg izoterm zbliżony jest do równoleżnikowego. Odchylenia spowodowane są napływem wilgotnych mas powietrza i pasatami. W lipcu układ izoterm również zbliżony jest do równoleżnikowego. Najniższe średnie temperatury powietrza występują w południowo-zachodniej części lądu, na wschód od miasta Perth oraz w części południowo-wschodniej, w południowym dorzeczu rzeki Murray. Średnie temperatury powietrza w lipcu spadają tu poniżej 10°C. W ciągu pięciu miesięcy zimowych w części tej mogą występować temperatury około 0°C, jednakże pokrywa śniegowa nie utrzymuje się w ciągu zimy. Mniej więcej ze zwrotnikiem Koziorożca pokrywa się przebieg izotermy 15°C, a przez północne skrawki Ziemi Arnhema i Półwyspu Jork przebiega izoterma 25°C. Najwyższą średnią wieloletnią temperaturą powietrza na poziomie rzeczywistym (+24°C) zanotowano w miejscowości Darwin. Przebieg opadów atmosferycznych w ciągu roku jest zróżnicowany. Opady letnie przeważają w północnej części kontynentu, na północ od zwrotnika Koziorożca. Na południu występują opady zimowe. W części wschodniej opady atmosferyczne utrzymują się w ciągu całego roku z przewagą w półroczu ciepłym po wewnętrznej stronie gór i w porze chłodnej na stokach wschodnich. W środkowej części lądu opady są skąpe lub ich brak. Największa ilość opadów, powyżej 1000 mm rocznie, otrzymują północno-wschodnie krańce lądu, wybrzeża Kimberley, Ziemia Arnhema, półwysep Jork i wschodnie stoki Wielkich Gór Wododziałowych. Podobną ilość opadów w ciągu roku otrzymują Tasmania, Nowa Zelandia i wyspy Oceanii. Równoległe do wybrzeży, z wyjątkiem części zachodniej, ciągnie się następna strefa z roczną ilością opadów w granicach 500 - 1000 mm. Trzecia strefa, bardziej wewnętrzna otrzymuje 250 - 500 mm, natomiast wnętrze lądu poniżej 250 mm opadów rocznie. Charakterystyczną cechą opadów atmosferycznych Australii jest ich nieregularny przebieg i występowanie. Często opady są gwałtowne, przekraczające jednorazową średnią sumę opadów, lub występują okresy kilkuletnie z bardzo mała ilością opadów. |
|
powrót |